Abantu abanesifo se-celiac kufanele banamathele ekudleni okungenalo i-gluten ukuze bagweme ukulimaza amathumbu abo amancane, kodwa ukwazi ukuthi yini okufanele badle futhi bangadli akuyona into elula.
Isifo seCeliac yisimo sokuzivikela komzimba esizihlaselayo lapho amathumbu amancane omuntu alimala khona lapho edla ukudla okune-gluten. Lesi sifo sithinta abantu abaningi emhlabeni jikelele, futhi okuwukuphela kwesixazululo saso ukunamathela ekudleni okungenalo i-gluten, okubizwa nangokuthi ukudla kwesifo se-celiac. Kuyini lokhu kudla, futhi yiziphi izinzuzo zako? Yikuphi okunye ukudla okufanele ukudle futhi ukugweme? Lesi sihloko siphendula le mibuzo ekufundweni kwemizuzu eyisikhombisa.
Ukuqonda ukudla kwesifo se-celiac
Isinyathelo sokuqala sokunamathela ekudleni kwesifo se-celiac ukuqonda ukuthi kuyini. Uma umuntu ehlushwa isifo se-celiac, ukudla ukudla okucebile ku-gluten, uhlobo lwamaprotheni akolweni, i-rye, nebhali, kubangela ukusabela kwe-autoimmune emathunjini futhi kubangela ukulimala kolwelwesi. Okubi nakakhulu ukuthi lokhu kwenzeka ngokunambitha kancane kokudla okunothe nge-gluten, okunezimpawu noma ezingenazo izimpawu. Ukudla kwesifo se-celiac kuwuhlelo oluqinile lokudla okunomsoco oluqeda i-gluten ngokungadli ukudla okucebile kule phrotheni kanye nalokho okulungiselelwe ukudla okunjalo / okusanhlamvu njengesithako esiyinhloko. Ukunamathela ekudleni kwesifo se-celiac kubalulekile ngoba ukuqhubeka nokudla ukudla okune-gluten kungase kubangele ukungondleki, ukuncipha kwesisindo kungazelelwe, ukuvuza kwamathumbu, kanye nesifo sohudo.
Izinzuzo zokunamathela ekudleni kwesifo se-celiac
Uma kutholakala ukuthi unesifo se-celiac, ukususa ukudla okune-gluten ekudleni kwakho kungase kungabi into elula kakhulu. Nokho, ungaqiniseka ngalezi zinzuzo ezilandelayo;
Izinga lempilo elithuthukisiwe
Izimpawu zesifo se-celiac ezivamile zihlanganisa ubuhlungu bekhanda, isifo sohudo, ubuthakathaka, ukukhathala, ubuhlungu besisu, nokugaya okungaphelele. Lezi zimpawu zenza umuntu angakhululeki futhi asebenze ngokumelene nezinga lempilo. Kodwa-ke, ukungadli ukudla okunothe nge-gluten kusiza ukunciphisa lezi zimpawu, ekugcineni kukhuphule izinga lempilo yomuntu, futhi izifundo zikuqinisekisile lokhu ezigulini ezingaphezu kuka-90% zesifo se-celiac. Isifo sohudo singase sibe uphawu lokuqala oluzoxazululwa, ake sithi ezinsukwini ezimbili kuphela zokunamathela ekudleni okungenalo i-gluten, kodwa ukuqunjelwa, ubuhlungu besisu, nokungagayeki kahle kungathatha inyanga. Kodwa-ke, ngemva konyaka owodwa wokudla okungenalo i-gluten, zonke izimpawu zizobe sezinyamalele.
Impilo yamathumbu ethuthukisiwe
Phakathi kweziguli zesifo se-celiac, i-gluten ihlose amathumbu amancane futhi ibangele ukuhlasela kwawo. Kodwa-ke, ukususa i-gluten ekudleni komuntu kusho ukuthi amathumbu amancane ngeke esalimala, futhi ulwelwesi oseluvele lonakele luzoqala ukululama. Yiqiniso, inqubo enjalo ithatha isikhathi eside, kodwa ngokuhamba kwesikhathi, ulwelwesi lwamathumbu lululama ngokugcwele. Inqubo yokwelapha ishesha ezinganeni, njengoba kuboniswa ucwaningo olwabonisa ukuthi izingane ezingaphezu kuka-95% zesifo se-celiac zalulama esikhathini esiyiminyaka emibili. Abantu abadala bathatha isikhathi eside, kanti ucwaningo olufanayo luveze ukuthi bangama-35% kuphela asebeluleme phakathi neminyaka emibili, kodwa isibalo senyuke safinyelela phakathi kuka-65% no-90% ngemuva kweminyaka emihlanu nangaphezulu. Lapho uqala ukudla okungenalo i-gluten, kuba ngcono. Ngaphandle kwalokho, kubalulekile ukunamathela ekudleni ngoba ingxenye encane yokudla okune-gluten ingase iphazamise amathumbu asevele ephola.
Amazinga okuphuphunyelwa kwesisu ancishisiwe futhi akhulisa ukuzala
Ucwaningo luye lwathola ukuthi abesifazane abanesifo se-celiac babeka amazinga aphezulu okuphuphuma kwesisu, abaningi babo abangenayo inzalo. Nakuba ucwaningo olwengeziwe luyadingeka ukuze kuchazwe lokho okubonayo, iminwe ikhomba isici sokusabela kwe-autoimmune sesifo se-celiac. Ngakho-ke, ukunamathela ekudleni okungenalo i-gluten kungase kuqalise amazinga okuzala futhi kunciphise izimo zokuphuphuma kwesisu.
Ukumuncwa kwezakhi okuthuthukisiwe kanye nokuncipha kokuntuleka komsoco
Njengoba isifo se-celiac sithinta amathumbu amancane, ukumuncwa kokudla kuyaphazamiseka, okuholela ekuntuleni ukudla okunomsoco. Enye indlela yokuxilonga isifo se-celiac ukuntula kwensimbi okungachazwanga, nakuba i-calcium, amavithamini A, D, E, no-K, i-zinc, i-manganese, i-folate, i-niacin, i-riboflavin, nokunye ukusilela nakho kujwayelekile phakathi kweziguli ze-celiac. Izithako zokudla zingase zibe inketho yokulungisa inkinga, kodwa umphumela ngeke uzwakale inqobo nje uma amathumbu amancane esalimele futhi engakwazi ukumunca imisoco. Kodwa-ke, ucwaningo luye lwafakazela ukuthi ukususa ukudla okune-gluten kanye ne-gluten ekudleni komuntu kulungisa i-iron anemia nokunye ukusilela ngezinyanga eziyisithupha kuya kweziyishumi nambili.
Yehlisiwe ingozi yomdlavuza
I-Non-Hodgkin's lymphoma iwuhlobo lomdlavuza othinta uhlelo lwe-lymphatic, futhi ingozi yawo iphakeme ngokuphindwe kathathu ezigulini ze-celiac. Ucwaningo lokuqala lubonise ukuthi ukuxilongwa kusenesikhathi kwesifo se-celiac kanye nokudla okuqinile kwe-gluten-free kunciphisa ubungozi, nakuba kunesidingo sezifundo ezengeziwe ukuze kuqinisekiswe izimangalo.
Yehlisa ingozi ye-osteoporosis nokwanda kwamathambo
Isifo seCeliac sibangela ukuvuvukala emathunjini nakwezinye izingxenye zomzimba futhi kunciphisa ukumuncwa kwamavithamini E no-D, i-phosphorus, ne-calcium. Njengoba wonke la maminerali namavithamini edingekayo ukuze amathambo aqinile, iziguli zesifo se-celiac zilahlekelwa amathambo futhi zinciphise ukuminyana kwamathambo, ekugcineni zandise ingozi yazo ye-osteoporosis. Ucwaningo lubonisa ukuthi ukususa i-gluten ekudleni komuntu kwandisa ukumuncwa kwezakhi, kunciphisa ingozi ye-osteoporosis, futhi kuqinisa ukwakhiwa kwamathambo.
Okufanele udle ekudleni kwesifo se-celiac
Ukuqeda i-gluten ekudleni komuntu akusho ukuphela komgwaqo ngoba kukhona okunye ukudla okunempilo okungenalo i-gluten ongakuthokozela. Kuhlanganisa imifino nezithelo, amaprotheni ezilwane, amakhambi nezinongo, imbewu namantongomane, okusanhlamvu, amafutha namafutha, okusanhlamvu okungenayo i-gluten, nama-pseudocereals afana ne-amaranth, i-quinoa, kanye ne-buckwheat. Umuntu angaphinda azame imikhiqizo ekhethekile ye-gluten, ehlanganisa isinkwa, i-pasta, ama-crackers, nofulawa.
Yini okufanele uyigweme
Uma uthola ukuthi unesifo se-celiac, udinga ukugwema noma yini ene-gluten, kuhlanganise ne-farina, i-durum, i-triplicate, ukolweni, isipelingi, i-rye, ibhali, i-graham, i-emmer, i-einkorn, i-semolina, ne-farro. Ngaphandle kwalokho, udinga ukuyeka ukudla okwenziwa nganoma yikuphi ukudla okubaliwe, kungaba iziphuzo, ukudla okulula, imikhiqizo ebhakiwe, i-pasta, nezinhlamvu zasekuseni. Udinga ngokulinganayo ukugwema ama-oats ngoba avame ukucutshungulwa endaweni efanayo nokolweni, ngaphandle kokudla okuvela ezindaweni zokudlela eziphatha ukudla okunothe ngenxa yokwanda kwengozi yokungcoliswa kwe-gluten. Ngaphezu kwalokho, okunye ukudla kuqukethe i-gluten efihliwe, okuhlanganisa isiraphu ensundu, ama-chips, ezinye izinto ezithatha indawo yenyama, inyama, isobho, ama-marinades, nama-salad dressings, futhi kudingeka kugwenywe. Nakuba ngokwemvelo bengase bantule i-gluten, imikhuba yokuphatha noma izithako ezisetshenziselwa ukuzenza zingase zengeze i-gluten kubo.
Isiphetho
Ukudla kwesifo se-Celiac wukudla okungenalo i-gluten okuthi uma kulandelwa, kuthuthukise izinga lempilo yomuntu, kwehlise izinga lokungazali, kukhuphule ukumuncwa kwezakhi, futhi kunciphise izingozi zomdlavuza kanye ne-osteoporosis. I-Rye, isipelingi, ibhali, nokolweni yizinhlamvu ezinothe nge-gluten, futhi umuntu otholakala enesifo sokudla kwesifo se-celiac udinga ukuzigwema noma yini elungiselelwe ukuzisebenzisa. Noma kunjalo, kuningi ukudla okunempilo ongakujabulela, okuhlanganisa amantongomane, imidumba, izithelo nemifino, imbewu, nokusanhlamvu okungenayo i-gluten.
- I-MoriMa Tea the – isiko letiye lamaShayina - Ephreli 26, 2023
- Isikhundla Sezithunywa Zevangeli - Okuncane Okungenzeka Ukukufikisa Emvuthwandaba - Ephreli 7, 2023
- Kungani Kufanele Uthenge I-Remote Control Butt Plugs - Ephreli 7, 2023